Αριστεία ….. περισσότερα

Από την μεταπολίτευση και μετά ο όρος “Αριστεία” έχει καλύψει πολλά πρωτοσέλιδα και τηλεοπτικές συζητήσεις με θερμούς υποστηρικτές και αντιτιθέμενους. Συνήθως οι θέσεις εντοπίζονται στην έννοια και την σημασία της για την πρόοδο του κοινωνικού συνόλου αλλά στηρίζονται σε ιδεολογικές θεωρήσεις από την άκρα αριστερά μέχρι τον αντίποδα της. Η έννοια σπάνια φέρεται προς τα κάτω σε απλές εφαρμοσμένες περιπτώσεις, έτσι ώστε οι πολίτες να καταλάβουν πραγματικά περί τίνος πρόκειται. Τα τελευταία γεγονότα με την “πρώτη φορά αριστερά” κυβέρνηση είναι μέσα σ αυτό το πλαίσιο, μόνον που αυτή τη φορά μπορεί να αποβούν τελειωτικά μοιραία για την τύχη της “Αριστείας”.

Σαν απλός παρατηρητής λοιπόν, τολμώ να διατυπώσω παρά κάτω ορισμένες σκέψεις, που ίσως συνεισφέρουν στη συζήτηση γι’ αυτό το θέμα που προσωπικά πιστεύω ότι εάν το περάσουμε στα ελαφρά θα επιφέρουμε βαρύ χτύπημα στις ελπίδες επιβίωσης της πατρίδας.

Για πολλούς από μας τους σημερινούς Έλληνες, η λέξη “άριστος” ταυτίζεται με έννοιες όπως πρώτος μαθητής στο σχολείο η το πανεπιστήμιο, ο “σπασίλας” η “σπασίκλας”, ο αποκομμένος από τους πολλούς. Ένα άτομο για το οποίο οι λοιποί συμμαθητές του τρέφουν συνήθως αισθήματα παθιασμένης ζήλειας και απέχθειας ανάμικτα με θαυμασμού. Ένα άτομο που είναι, κατά τρόπον ανεξήγητο, ανώτερο από αυτούς. Μπορεί επίσης να μιλάμε για άριστους γιατρούς η δικηγόρους, με παρόμοια αισθήματα από συναδέλφους τους. Σπάνια όμως μιλάμε και κατηγοριοποιούμε όπως σε άλλες χώρες, για άριστους οδηγούς λεωφορείων, μεταφορείς, σκουπιδιάρηδες και τόσους άλλους πολίτες σαν κι εμάς. Όλα αυτά νομίζω τονίζουν την διεστραμμένη αντίληψη της έννοιας της “Αριστείας” στην κοινωνία μας. Βεβαίως το πώς χτίστηκε μια τέτοια αντίληψη στο θυμικό μας είναι μια ιστορία τόσο παλιά όσο και η ιστορία του έθνους. Και σαν τέτοια είναι πάρα πολύ δύσκολο να διαφοροποιηθεί.

Εν τούτοις, σ έναν παγκοσμιοποιημένο πλανήτη που η επιβίωση του έθνους εξαρτάται από την ανταγωνιστικότητα της κοινωνίας είναι πλέον καιρός, αν δεν είναι ήδη αργά, να μας απασχολήσει υπό αυτό το πρίσμα το θέμα της “Aριστείας”, καθώς είναι το κλειδί για την ανταγωνιστικότητα. Αλλά μια “Αριστεία” πραγματική, εφαρμοσμένη και όχι θεωρητική και έρμαιο ιδεολόγων και λαϊκιστών. Μια “Αριστεία” που είναι προσωπικός στόχος κάθε ατόμου μέσα στις ικανότητες με τις οποίες τον προίκισε η φύση και τον δυναμισμό του να γίνει όσο καλύτερος μπορεί. Μια διαδικασία που θα κάνει τον πολίτη να δει τους δίπλα του με τις προσπάθειές τους, την κοινωνία και τον κόσμο αλλιώς. Να τον πείσει να προσπαθήσει. Να του δείξει ότι υπάρχει σκοπός για την δική του αριστεία και ότι χωρίς αυτήν η χώρα δεν θα τα καταφέρει.

Αν πειστεί ό πολίτης να προσπαθήσει να φτάσει το ανώτατο επίπεδο της προσωπικής ικανότητας τότε η γενική και αφηρημένη έννοια της “Αριστείας” θα βρει τη θέση της. Η έννοια της άμιλλας σαν αναγκαίο και όχι εχθρικό για το άτομο στοιχείο δυναμισμού θα αναγνωριστεί.

Έτσι ευπρόσδεκτοι άριστοι θα προβληθούν σε όλους τους τομείς που δραστηριοποιούνται στο κοινωνικό σύνολο από τους σκουπιδιάρηδες μέχρι τους πολιτικούς ηγέτες. Με την εμπειρία της δική τους προσπάθειας, οι πολίτες δεν θα έχουν ενδοιασμούς να αναγνωρίσουν τις προσπάθειες των άλλων.

Όποιος αναδεικνύεται καλύτερος στο χώρο που ειδικεύεται και μόνον σ αυτόν θα γίνει αποδεκτός σαν τέτοιος αφού όλοι αντιλαμβάνονται την προσπάθεια που χρειάζεται γι’ αυτό. Δεν θα χρειαστεί να αποδημήσει για να βρει χώρο να χρησιμοποιήσει τις ικανότητες του. Κι αυτό θα μας προσφέρει σαν χώρα το κλειδί προς την ανταγωνιστικότητα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Άτομα ράθυμα που δεν κάνουν προσπάθεια να φτάσουν την προσωπική τους αριστεία αλλά μετέρχονται αντικοινωνικά μέσα για να αναδειχτούν θα εντοπιστούν. Πολλά από αυτά θα προσαρμοστούν. Οι πολιτικές και ιδεολογικές φατρίες που εκμεταλλεύονται την ψήφο τους θα απογυμνωθούν. Η κοινωνία θα αποκτήσει τον δυναμισμό που χρειάζεται για να επιβιώσει.

Θα πει κανείς, μια  και είναι μια ιστορία τόσο παλιά και πολύπλοκη όσο και η ιστορία του έθνους, ποιος θα ηγηθεί, σε αυτή την συγκυρία, μιας προσπάθειας για προσαρμογή  αυτής της διεστραμμένης αντίληψης της έννοιας της “αριστείας” στις διεθνείς συνθήκες του σήμερα;
Ίσως η απάντηση δίνεται με μια άλλη ερώτηση: τι κάνει σήμερα η περίφημη “πνευματική μας ελίτ” πέρα από το να διαλέγεται, αν διαλέγεται, για την αφηρημένη “Αριστεία”;
Δύσκολα πράγματα, και μακριά από τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις, αλλά είναι η πραγματικότητα.

 

Κ. Π. Β.