Ο βούρκος και το όραμα της κοινωνίας

Συντάκτης Κ.Π.Βλαχοδήμος

Πολλοί παρατηρητές των Ελληνικών πραγμάτων χαρακτηρίζουν την κοινωνία σαν βούρκο εξαντλημένης απάθειας. Τα άτομα, στη μεγάλη τους πλειοψηφία,  έχουν αποκοπεί από το σώμα της  και ενεργούν πάνω στην αρχή, “ο σώζον εαυτόν σωθήτω”. Ακόμη και η όποια συντεχνιακή συμμετοχή τους είναι περιστασιακή, οδηγούμενη από αυτήν την αρχή. Τα τελευταία κύτταρα κοινωνικής συνοχής εξαϋλώνονται. Αυτό είναι μια διαπίστωση που πονάει αλλά δύσκολό να διαφωνήσει κανείς.

Τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίστηκε μια τέτοια πραγματικότητα είναι γνωστά. Μια μετά-οθωμανική κοινωνία που πάνω της στηρίχτηκαν λαϊκίστικα κινήματα, με στρεβλωμένο παραπειστικό σοσιαλιστικό προσωπείο με το οποίο εξασφάλισαν την νομή της εξουσίας, ουσιαστικά αδιασάλευτη, καταλαμβάνοντας πλήρως τον κρατικό μηχανισμό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι πολίτες, παρόλο ότι τρέφουν την ελπίδα ότι θα βρεθούν άνθρωποι που θα εμπιστευθούν να τους ξαναδώσουν ελπίδα, έχουν μορφωθεί να κάνουν αυτό που κάνουν σήμερα. Πείρε μισό αιώνα για να καταστραφεί ο κοινωνικός ιστός, που υπήρχε όποιος και αν ήταν πριν. Κάθε προσπάθεια για αναστροφή θέλει χρόνια και δεν αφορά στα καταστροφικά τρέχοντα γεγονότα. Χρειάζεται να βγουν νέοι άνθρωποι-μέλη της με διαφορετική μόρφωση για να γίνει η κοινωνία βιώσιμη.

Το οξύμωρο προβάλλει. Πως μια κοινωνία σε τέτοια κατάρρευση μπορεί να γεννήσει τέτοιους πολίτες, να αναγεννηθεί η ίδια; Υπάρχει περίπτωση να κινητοποιηθούν άτομα της που πιστεύουν στην ανάγκη διάσωσης της και μπορούν να ξαναδώσουν την ελπίδα; Να βάλλουν την χώρα σε ελεγχόμενη πορεία και όχι θύμα ανεξέλεγκτων γεγονότων;

Ο γράφων πιστεύει ότι ο ρόλος αυτός ανήκει αποκλειστικά στον πνευματικό κόσμο. Από τους συγγραφείς και τους ποιητές, τους ζωγράφους και τους γλύπτες, στους ηθοποιούς και τραγουδιστές αλλά και τους δημοσιογράφους και μερικούς πολιτικούς. Δεν είναι πολλοί από αυτούς οι άνθρωποι που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν αλλά ευτυχώς υπάρχουν. Είναι άνθρωποι που αγαπούν την γενέτειρα τους, νοιώθουν την υποχρέωση, ξεπερνώντας κάθε ιδεολογική τους προέλευση και προσωπικές φιλοδοξίες, να συμμετάσχουν στην ανασύσταση  του κοινωνικού ιστού της και έχουν την δύναμη να σηκωθούν πάνω από τον βούρκο και να δουν τις πραγματικές αγκυλώσεις.

Η πρόκληση κόβει την αναπνοή. Απαιτεί ένα όραμα με αξιόπιστη ταυτότητα που ενστερνίζεται η πλειονότητα των μελών της. Αλλά προσπελάσιμο από μια κοινωνία με την σημερινή πραγματικότητα. Εν τούτοις, δεδομένης της εναλλακτικής πλήρους κατάρρευσης είναι ότι μένει για να προσπαθήσει κανείς.

Τέτοιο όραμα μπορεί να θεωρηθεί σαν ένα ολοστρόγγυλο κρεμμύδι. Έχει πυρήνα, τρυφερό και γενεσιουργό  και σωρεία από επικαλυπτόμενα  επιστρώματα. Ο πυρήνας  αφορά την ουσιαστική διάσταση της ταυτότητας και το ίδιο το όνομα της κοινωνίας. Μπορεί να φαίνεται  αυτονόητη αλλά να αποδειχτεί και η ποιο δύσκολη να ορισθεί και να ενστερνιστεί από τα άτομα. Να αποδειχτεί η κύρια αιτία  που προκαλεί την απόλυτη σύγχυση και παρούσα κατάρρευση. Είναι το όραμα μια “Ελληνική” κοινωνία, όπως την λιβανίζουμε συχνά,  και δεδομένων πραγματικών στοιχείων, γιατί είναι Ελληνική; Έχει αρκετά ισχυρή εθνική συνέχεια ικανή να πείσει τα άτομα που την απαρτίζουν να την ενστερνιστούν; Μήπως είναι η μεταλλάσσεται σε κάτι άλλο που πρέπει να οριστεί; Ακολουθούν οι φλούδες του οράματος. Είναι μέλος μιας ομάδας κοινωνιών με κοινές επιδιώξεις και ποιες; Είναι μια κοινωνία που πιστεύει στην δημοκρατία και στις κλασσικές αρχές της; Είναι μια κοινωνία που επιβραβεύει την άμιλλα και την αριστεία; Είναι μια κοινωνία Ορθόδοξη, Χριστιανική, πολύ-θρησκευτική η λαϊκή; Είναι πολυπολιτισμική; Ιδεολογικές επικαλύψεις που θα συσκότιζαν το όραμα να μην περιληφθούν αλλά να αφεθούν για λειτουργικές διαδικασίες της.

Πρέπει λοιπόν αυτά τα λιγοστά μέλη του πνευματικού κόσμου, που υπάρχουν, να κινητοποιηθούν, να συντονιστούν, να βγουν από την αφάνεια για το αντικείμενο, να συζητήσουν δημοσία, να δείξουν ότι όλοι διατίθενται για την σωτηρία της κοινωνίας, να δημιουργήσουν και να κοινωνήσουν αυτό το όραμα. Να παρασύρουν και μας τους υπόλοιπους απλούς εθελοντές να συνδράμομε. Είναι ιστορικό χρέος τους, πέρα από πρόσκαιρες απογοητεύσεις και προσωπικές έριδες. Δεν υπάρχει εναλλακτική. Μεγάλο μέρος της ελπίδας για τον απλό πολίτη είναι αυτή τους η σύμπνοια να συμμετάσχουν στην δημιουργία του οράματος. Γι’ αυτό εύχεται και προσμένει.

Για την σωτηρία της πατρίδας, μόνον ένα τέτοιο όραμα θα μπορούσε να αποτελέσει τον πυρήνα μιας μακροχρόνιας πολιτικής για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Να καθοδηγήσει ολόκληρο το εκπαιδευτικό οικοδόμημα από την βάση μέχρι την κορυφή στην αποστολή του να μορφώσει νέες γενιές για την  επίτευξή του. Το αντικείμενο είναι υπαρξιακό για την κοινωνία και δεν πρέπει να διαστρεβλώνεται από ξεπερασμένες ιδεολογικές αγκυλώσεις όπως επιχειρήθηκε τόσο συχνά και μάλιστα στον κόσμο του 21^ου αιώνα.

 Για όσους από μας, που πονάει η τύχη της πατρίδας, ενδιαφέρει η εξεύρεση κάποιου τρόπου να σταματήσει αυτός ο κατήφορος, είναι ουσιώδες να αποδεχτούμε αυτήν πραγματικότητα. Είναι η μόνη σταθερή αρχή από την οποία μπορεί να ξεκινήσει οποιαδήποτε προσπάθεια να σταματήσει ο κατήφορος. Πρέπει όλοι να βοηθήσουμε να ξαναχτιστεί η ελπίδα.

 

Νεοέλληνας, ο άσωτος κλειρονόμος

Συντάκτης Κ.Π.Βλαχοδήμος

Στον κόσμο που ζούμε σήμερα, πάνω σ αυτόν τον πλανήτη, μια τιτανομαχία ιδεών δύο βασικών κατευθύνσεων, με βάση ένα υλιστικό υπόβαθρο, εξελίσσεται ασταμάτητα για πολλά χρόνια.

Από τη μια μεριά, η σοσιαλιστική διεθνής επιχειρεί, σε διάφορες εκφράσεις της, να ισοπεδώσει τις λαϊκές μάζες σε μια μάζα, ανεξάρτητα εθνικών και άλλων πολιτιστικών παραδόσεων, στον κατώτερο παρονομαστή κοινωνικής συνοχής και με μια ιδεολογική ελίτ να διαφεντεύει το μέλλον τους. Κύριο χαρακτηριστικό της, η απέχθεια ατομικής διάκρισης η αριστείας σε οποιοδήποτε τομέα για άτομα πέρα από τα σύνορα αυτής της ελίτ. Ένα μοντέλο κοινωνικής δικαιοσύνης που στην θεωρία πλάνεψε πολλούς αλλά που στην πράξη, απέναντι στον άνθρωπο και τα ένστικτα του, επέφερε τεράστιες καταστροφές. Η κατεύθυνση αυτή φαίνεται να χάνει έδαφος και γαντζώνεται σε λαϊκισμούς για να επιβιώσει.

Από την άλλη, η καθαρά καπιταλιστική προσέγγιση της παγκοσμιοποίησης, όπως εξελίχτηκε μέχρι σήμερα, επιμένοντας στην πλήρη εγκατάλειψη εθνικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών, επιχειρεί μια παρόμοια διεθνή μαζοποίηση, την οποία θα διαφεντεύει μια ελίτ ιδιοκτητών φυσικών πόρων και κεφαλαίου που εκμεταλλεύεται την πρόοδο της τεχνολογικής έρευνας. Παραμερίζει εμφανείς κινδύνους στον άνθρωπο και το περιβάλλον, οδηγώντας με λαϊκίστικά συνθήματα στην εξαφάνιση της ανθρωπότητας.  Είναι αυτή η δεύτερη που φαίνεται να κερδίζει έδαφος τις ημέρες μας.

Απέναντι σ αυτήν τη διπλή υπαρξιακή απειλή, σύγχρονα ισχυρά κράτη-έθνη που έχουν απορροφήσει τα ιστορικά τους γεγονότα σε ένα όραμα ρεαλιστικής εθνικής ταυτότητας και πολιτισμικής παράδοσης ορθώνουν το ανάστημα τους. Προσπαθούν να συμμετάσχουν στο παγκόσμιο γίγνεσθαι ανταγωνιζόμενοι σκληρά, αλλά προστατεύοντας παράλληλα την εθνική και πολιτισμική τους ταυτότητα. Έχοντας ξεπεράσει τα πεδία της τιτανομαχίας των ιδεών, προσβλέπουν στο μέλλον σαν ολοκληρωμένα κοινωνικά σύνολα, όπου η επιτυχία και επιβίωση τους θα εξαρτηθεί από τις ικανότητες τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένα δεν προβάλλει την εθνική του κληρονομιά σαν απαίτηση για ιδιαίτερη μεταχείριση, παρόλο το γεγονός ότι συχνά τέτοια κληρονομία έγινε κτήμα πολλών. Βλέπουν την συμβολή των προγόνων τους όχι σαν δικαίωμα αλλά σαν υποχρέωση και πρόκληση να αποδειχτούν καλύτεροι.

Αν επιχειρήσει να δει την κατάσταση της νεοελληνικής κοινωνίας υπό αυτό το πρίσμα, η εικόνα φαντάζει καταθλιπτική. Ο νεοέλληνας στην τελευταία 200ετή ιστορία του αλλά κυρίως τις δυο τελευταίες γενιές, αγόμενος από έναν ανήθικο και κυρίως αριστερόστροφο σουρεαλιστικό πνευματικό κόσμο, παρουσιάζει ισχυρά συμπτώματα σχιζοφρένειας. Από τη μια φέρεται και άγεται από τα δύο διχαστικά ιδεολογικά δόγματα της εισαγωγής αυτού του σημειώματος που αποδυναμώνουν και αποδομούν το κοινωνικό του σύνολο και διχάζουν αυτήν την λαϊκή μάζα με πόλωση προς τα άκρα. Από την άλλη, σαν αντίβαρο και εξαγνισμό αυτής της συμπεριφοράς, πιστεύει ότι η αδυναμία της κοινωνίας οφείλεται σε αδικίες από τρίτους καθώς αναμένει να αμειφθεί για την συμβολή των προγόνων του στον σύγχρονο κόσμο. Αρνείται να αντιληφθεί το γεγονός ότι, η όποια πνευματική κληρονομιά των αρχαίων Ελλήνων ανήκει δικαιωματικό σε αυτούς που την διαφύλαξαν και την ενστερνίστηκαν και ότι η κατά οποιονδήποτε τρόπο συνέχεια της φυλής δεν τον βάζει σε θέση να απαιτεί. Αντίθετα, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αμφιβολίες γι’ αυτή την συνέχεια θα πρέπει να προσθέσει κάτι πάνω της η τουλάχιστον να την διαφυλάξει για τους απογόνους του. Έχει από μόνος φτιάξει για τον εαυτό του το προφίλ του άσωτου κληρονόμου.

Όπως πάντα υπάρχουν οι εξαιρέσεις των ατόμων που αρνούνται να υποκύψουν σε αυτή την σχιζοφρένεια αλλά είναι μικρή μειονότητα. Το χειρότερο, οι περισσότεροι από αυτούς τους λίγους αποδημούν για πάντα, παίρνοντας μαζί τους το όραμα της εθνικής ταυτότητας του Νεοέλληνα και των υποχρεώσεων που πηγάζουν απ’ αυτήν.

Αν υπάρχουν ακόμη σπίθες ελπίδας για μια μακρά και επίπονη ανάκαμψη, σε εναρμονισμό με παρόμοιες προσπάθειες άλλων κρατών, αυτές είναι κριμένες μαζί με τον πραγματικό πνευματικό κόσμο της νεοελληνικής κοινωνίας, που πάντοτε υπάρχει και που είναι ό μόνος με την δύναμη να εμπνεύσει και να οδηγήσει προς αυτήν.